روایتی تاریخی و مستند از تاریخچه عزاداری
کتاب «گذری بر سیر تکوین و تحول عزاداریها و تعزیهخوانی در ایران عصر قاجار» نوشته محسن محرابی توسط انتشارات اندیشه و فرهنگ جاویدان منتشر شده است. این کتاب در رشته پژوهش بخش کتاب سال عاشورا مهرواره رتبه شایسته تقدیر را کسب کرده است.
دوران حکومت قاجارها بر ایران را میتوان اوج توسعه و شکوفایی عزاداریها و سوگواریهای حسینی و ارج و اهمیت نهادن به آنها دانست. در همین دوره تعزیه نیز به سبب توجه و حمایت شاهان قاجار و سایر درباریان و مقامات عالیرتبۀ کشوری و لشکری از گسترش و رواج آن و نیز ورود عناصر و شیوههاى نوین به این نمایش ملی-مذهبی، جریان تحول و تکامل خود را پیمود و به بالاترین درجۀ شکوه و رونق خود رسید. به همین جهت، پژوهشگران عرصۀ تاریخ و نمایش، دورۀ حکومت قاجارها بر ایران، بهویژه عهد سلطنت ناصرالدینشاه قاجار را «عصر رونق و رواج مجالس عزادارى و تعزیهخوانی براى مصیبت اهلبیت پیامبر(ص) مخصوصاً امام حسین(ع) و نیز نمونۀ عالی همراهی و همکاری نزدیک دربار قاجار با مردم» نامیدهاند.
با عطف به این موضوع، این کتاب به بررسی سِیر تحول و تکامل عزاداریها و روضهخوانیها و تعزیهخوانیها و همچنین سایر هنرهای نمایشی شامل پردهخوانی، مرثیهسرایی و نقالی در دورۀ قاجاریه با تکیه بر منابع معتبر و موثق تاریخی میپردازد. علاوه بر موارد فوق، سابقۀ تاریخی، ویژگیها و آسیبشناسی آنها نیز مورد توجه قرار گرفته است.
محسن محرابی معلمی اهل خواسنار است که قریب 3 سال برروی این موضوع تحقیق و بررسی و مطالعه میکند و با بضاعت اندک مادی و در شرایط سخت مالی این پژوهش را به سرانجام میرساند که میتوان گفت متفاوت با آثار دیگر است که تکهبرداری از کتب دیگر است. این کار تحقیقی و مستند است.
محرابی چند اثر دیگر هم درحال تالیف و پژوهش دارد که به مرور وارد بازار نشر خواهد شد.